İzinsiz çalıştırma İş Kanunu gereği suç olarak kabul edilmektedir. Bu tür bir durumun varlığı halinde söz konusu işletmelere ve işverenlere cezai işlem uygulanmakta ve her yıl uygulanacak ceza limitleri farklılık göstermektedir. 6735 sayılı Uluslararası İş Gücü Kanunu 23. Madde gereği izinsiz olarak yabancı işçi çalıştırma ve bu durumun varlığı halinde uygulanacak olan cezalar da belirlenmektedir. Her yıl yeniden değerleme oranı göz önüne alınarak belirlenen bu cezaların artışları da kamuoyuna aktarılmaktadır. Kanunda yer alan maddeler değerince, ayrıca fiilin tekrar uygulandığı görülür ise idari para cezasında bir kat artırmaya gidilebilmektedir.
İzinsiz Çalıştırma Cezalarının Boyutu Nedir?
İzinsiz çalıştırma cezaları maddi olmakla birlikte, çalışma izni bulunmayan sınır dışı çalışanların İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesi gerekmektedir. Sınır dışı edilmiş olan çalışanların ailelerinin masrafları da yasalar gereği işveren tarafından karşılanacaktır. Bulunduğunuz ülkenin vatandaşı değilseniz bu durumda yasalar gereği belirli izinler almanız gerekiyor. Kanuna uygun olmayan şekilde işçi çalıştıran işletmelere ise bir takım cezai yaptırımlar uygulanıyor. 2019 yılında bir önceki yıla göre değerleme oranı üzerinden %23,73, 2020 yılında %22,58, 2021 yılında %9,11, 2022 yılında ise bir önceki yılın değerleme oranına göre %36,20 artış gözlenmiştir. Bu artışlara göre her bir yabancı için işveren ya da iş veren vekiline 16,066 TL, izni olmadan bir işverene bağlı olarak çalışan yabancı çalışana 6,421 TL para cezası uygulanmaktadır. Çalışma izni olmadan bağımsız olarak çalışan yabancı ise 12,854 TL para cezasına çarptırılacaktır.
İzinsiz Yabancı Çalıştırma Cezaları
İzinsiz yabancı çalıştırma cezaları görüldüğü gibi her yıl artış göstermektedir. Bildirim yükümlüğü gereğince de yasanın 22. Maddesinde yer alan sürelerde bu yükümlülüğü yerine getirmeyen çalışana ve işçiye 1,067 TL ceza uygulanmaktadır. İdari yaptırıma tabi olup, tekrar aynı fiili tekrar eden işçi ve işverenlerin cezaları da bir kat artırılacaktır. Bu tür durumda ise yeni bir ceza durumu gündeme gelecektir. Unutmamak gerekiyor ki ülkemizde sigortasız şekilde hem T.C. vatandaşı hem de yabancıların çalıştırılması suçtur. Yabancı çalışanların daha uygun iş gücü ile hizmet vermesi bazı işletmelere cazip gelse de bu tür durumlara karşı önlem almak gerekiyor.
Ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çalışma izni olmadan kendi namına çalışma yapan yabancılar da denetlenmektedir. Yabancıların çalışma izinleri hakkında kanun gereğince bu tür bir çalışma faaliyetinde izin almak şarttır. Ancak bazı çalışanlar ve iş yerleri bu durumdan muaf tutulmaktadır. Ülkemizin taraf olması şartı ile çok taraflı ya da iki taraflı olarak sözleşmeler gereği çalışma iznine tabi tutulmayan, karşılık esası ve öğrenci değişim programlarına göre belirli sürede staj yapan öğrenciler, ülkemizde sirk ve fuar gibi noktalarda 6 ayı geçmeyecek görevli çalışanlar, ikametgahı yurt dışında olup sanatsal ve bilimsel faaliyetler için ülkemizde bulunan, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından kabul edilen antrenör ve sporcular gibi kişilerden çalışma izni talep edilmemektedir.
