5275 nolu kanun, hukuk sistemimizde ‘Ceza ve Güvenlik Tedbirleri İcra Hukuku’ olarak anılmaktadır. Şartlı tahliye ile ilgili hükümler, bu kanun hükümlerinde düzenlenmiştir. Şartlı tahliye hakkından yararlanabilmek için tutukluların cezaevinde iyi bir infaz süresine sahip olmaları çok önemlidir. Aksi takdirde 5275 sayılı kanunun şartlı salıverme hükmü dahil hükümleri uygulanmayacaktır.
5275 Nolu Kanun Nedir?
Ömür boyu hapis cezasına çarptırılan bir mahpus, infaz dairesinde 30 yıl görev yapmışsa, şartlı salıverilmesinden yararlanabilir. Ceza ve Güvenlik Tedbirleri İnfaz Kanunu, mahpusların şartlı tahliyesini belirleyen yasal hükümlerden oluşmaktadır. 5275 sayılı kanunun şartlı salıverilmesinden yararlanabilmek için mahpusun iyi bir infaz süresine sahip olması önemlidir. Ömür boyu hapis cezasına çarptırılan bir mahpus, infaz kurumunda 24 yıl yatıyorsa ve diğer mahpusların üçte ikisi cezalara sahipse, 5275 sayılı kanun kapsamında şartlı tahliyeden yararlanabilir. Şartlı tahliyenin infaz süresi boyunca hükümlüler 36 yıl, müebbet hapis cezası ise 30 yıl sabit süreli hapis veya ağırlaştırılmış hapis cezasına çarptırılmaktadır.
5275 Nolu Kanun Değişiklikleri
Dünyaya yayılan Covid-19 salgını hayatı durdururken hükümet de pek çok önlem aldı ve her geçen gün yeni önlemler almaya devam ediyor. Alınan bir başka önlem ise cezaevinde gösterildi. Mahpus ve tutukluların hayatlarını ve sağlıklarını korumak için 15 gün cezaevinde çalışma, 15 gün izleme, tutuklu ve tutukluların aileleri arasındaki görüşmeleri iptal etme ve iki kişi için naklin ertelenmesi gibi önlemler alınmıştır. Bu dönemde salgın hızla yayılmaya devam etmiş ve bu durum hükümeti bir dönem için planlanan İcra Kanunu Değişikliği’ne belirli tedbirler içeren bazı koruyucu maddeler eklemeye sevk etmiştir.
5275 nolu kanunun revizyonu ile şartlı tahliye ve şartlı tahliye uygulamaları için yeni standartlar getirilmiştir. Örneğin 4 yıl hapis cezasına çarptırılan kişi, cezasının ilk gününden itibaren 2 yıllık şartlı salıverilecektir. Kanun hükümlerine göre hükümlülerin şartlı tahliye edilebilmeleri için iki yıl hapis cezası almaları gerekir. Kanuna göre, cezaların infazında ve denetimli serbestlik uygulamalarında önemli değişiklikler yapılarak infaz süresi kısaltıldı ve cezaevinde geçirilen süre kısaltılmıştır. Ayrıca COVID-19 nedeniyle açık ceza infaz kurumlarında olmaları düzenlenmiş kişiler Türkiye’de hızla yayılmaya devam edecek ve denetimli serbestlik edenler 31 Mayıs 2020’ye kadar izinli sayılacaklar.
Sonuç olarak 5275 sayılı kanunun revize edilmiş hali ve denetimli serbestlik uygulamasına ilişkin değişiklikler bazı maddeleri içermektedir. Bu kural, 30 Mart 2020’den sonra işlenen suçlar için geçerlidir. Bu tarihten önce işlenen suçlar için farklı denetimli serbestlik uygulamaları yapılmıştır. Yukarıda belirtilen tarihten sonra işlenen suçlara istinaden hapishane, ertelenen cezadan bir yıl önce durumun iyi olduğuna dair bir rapor düzenlerse, ertelenen ceza kapsamında salıverilebilir. Bu maddenin ilgili hükümlerine göre, bu kanun değiştirilmeden önce ilgili sürenin geçerlilik süresi bir yıldır. Ancak eski düzenlemelerde 6 ay hapis cezası ve Temmuz 2016’dan önce veya sonra işlenen suçlar gibi farklı ayrımlar bulunuyor.
