İzale-i Şuyu ortaklığın giderilmesi adıyla da bilinen bir dava türüdür. Paylı ya da elbirliği ile sahip olunan taşınır veya taşınmaz mallar için söz konusu olmaktadır. Bu davaların konusunu malların elbirliği veya paylı olma durumuna son vermek yani kişisel mülkiyete geçirmek oluşturmaktadır. Taşınmaz bir malın tapusunda birden fazla şahsın hissesi bulunmakta ise ve bu şahıslardan biri veya birkaçının ortaklıktan ayrılma işlemini yapmak üzere görülen dava çeşididir. Aynen taksim suretiyle yapılabilmekle birlikte satış suretiyle de gerçekleştirilmektedir. Bu iki yöntem kullanılarak ortaklığın giderilmesi işlemi hukuken gerçekleştirilmektedir. Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi sırasında davaya konu olan taşınır ya da taşınmaz mal eşit olarak pay edilmektedir. Satış suretiyle ortaklığın giderilmesi yönteminde ise davanın konusu olan mal satılır ve bedel taraflar arasında pay edilir.
İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Kime Karşı Açılır?
Elbirliği ile sahip olunan taşınır veya taşınmaz malın ortağı olan herkese karşı açılabilmektedir. Diğer bir deyim ile malın ortakları İzale-i Şuyu davası aracılığı ile söz konusu mal üzerindeki ortaklara karşı davayı açarak paydaşlığa son vermektedirler. Dikkat edilmesi gereken nokta menkul ya da gayrimenkul üzerindeki tüm ortaklara karşı açılmış olması gerektiğidir. Aksi halde davanın sonuçlanması mümkün olmamaktadır. Tüm ortaklara karşı açılacak olan bu davada yetkili mahkeme ise söz konusu taşınmazın bulunmakta olduğu yerleşim yeri mahkemesidir. Sulh hukuk mahkemeleri davada görevli olup; ilgili soruşturmanın mercii olarak anlaşılmalıdır. Taraflardan yalnız birinin davanın açılması için talepte bulunması yeterli olacaktır. Ortaklığın giderilmesi davalarında malın bölünebilmesi adına mahkemece taşınmazın yüz ölçümü ve çeşitli özellikleri araştırılır. Paylaştırma sırasında taşınmazın değer kaybetmemesi adına farklı bir paylaşım yapılması gerekebilir. Değer kaybedecek olduğu takdirde aynen bölünmesi usulüne gidilmez.
İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Ön Alım Hakkı
Şufa yani ön alım hakkı bir mülkiyete sahip kişi veya kişilerin mülkiyetin satışı esnasında 3. kişilere karşı bir öncelik tanıması hakkıdır. İzale-i Şuyu Ön Alım konusunda merak edilen özel durumlardan bir tanesidir. Taşınmaz üzerindeki payını devretmek isteyen ortağın hissesi satışa çıktığı takdirde diğer ortaklar ön alım hakkına sahip olmaktadır. Bu ön alım hakkının kullanılabilmesi için davaya konu olan malın taşınmaz olması gerekmektedir. Bu taşınmaz üzerinde paylı mülkiyet bulunması gerekir. Söz konusu payın kısmen veya tamamen 3. bir kişiye satılmış olması şartı aranır. Bu durumda pay sahipleri kendilerine satışın bildirilmesi ardından 3 ay içerisinde ön alım hakkını kullanmalıdır. Ve her halde payın 3. kişiye satışından itibaren 2 yıl içerisinde ön alım hakkı kullanılabilmektedir. Ön alım hakkını kullanmak isteyen kişi dava açarak bu hakkını kullanabilmektedir. Bu süreler kanundan doğan ön alım hakkının sonucu olarak verilmektedir. Ön alım hakkının sözleşmeden doğması halinde ise ön alım şerhi verildiğinden itibaren süre 10 yıl olarak belirlenmiştir.
