Sözleşme imzalandıktan sonra karşılık olarak bir sorumluluk meydana gelir. Buna karşılık olarak işçinin, Sadakat Borcu, Çalışma kurallarına uyma borcu, iş görme borcu meydana gelmektedir. İşçiler ve işverenler sözleşme içerisinde yer alan kurallara uyması gerekir. Aksi takdirde işveren, işçinin kötü niyet gösterdiğine dair bir tutanak tutarak iki tane şahit eşliğinde hazırlanmış olan tutanağa imza atarak işten çıkışını gerçekleştirebilir. Bu durumda sigortalı sayılan işçiler, elbette Kıdem Tazminatı veya İhbar Tazminatı talebinde bulunamazlar.
Tazminat haklarından mahrum kalması bir yana, bir başka işverenin yanında işe başlayacağı zaman dahi bu sorun onun arkasından bir nevi bela gibi gelebilir. Elbette bu kötü durum her zaman gerçekleşecek olmasa de kötü niyetin büyüklüğüne göre işten çıkış yapılırken sigortaya bildirilen çıkış nedenine göre durum farklılık göstermektedir. İş sözleşmesi her ne kadar taraflar arasındaki şartlar ve koşullara bağlı kanılarak hazırlanıyor olsa da iş kanunu içerisinde yer alan temel hükümlerin hiçbir zaman dışına çıkılamamaktadır.
İşverenin İş Sözleşmesinden Doğan Borçları
İşverenin işçisine ilk olarak ücret ödeme borcu meydana gelmektedir. İlk sırada bu borç bulunmaktadır. Sonrasında işveren İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri Alma, İşe Uygun İşçi Çalıştırma, Eşit Davranma, İşçiyi Gözetme gibi bazı borçlarına sadık kalmak zorundadır. İşverenler bu sorumluluklarını fazla önemsemese de işçilerin bu haklardan faydalanmasına dair 4857 sayılı kanunları vardır. Günümüzde işçiler haklarını tam anlamıyla bilmemektedirler.
Örneğin eşit davranmama halinde işçi; 4 aya kadar ücreti toplamı kadar ücret talep edebileceği bir durum söz konusudur. Buna Kötü Niyet Tazminatı ismi verilmiştir. Sigortalı çalıştırmanın yasak olduğunu günümüzde bilmeyen yoktur sanırım. Örneğin sigortasız olarak çalıştığı öğrenen işçi, iş mahkemesine başvurup mahkemeyi kazanırsa, ki bu tür durumlarda genellikle işçi kazanır, gerçek işe giriş tarihinden itibaren işveren onu geriye dönük sigortalı yapmak zorunda kalır. Cezalar ve gecikme zamları ile birlikte işveren bu ödemeyi tamamlaması gerekir.
İş Sözleşmesi Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?
Temel olarak herhangi bir işçi, bir işyerinde çalışmaya başlayacağı zaman kimlik fotokopisi, ikametgah belgesi, sağlık raporu, adli sicil belgesi gibi gerekli bazı bilgi ve belgeleri topladıktan sonra işverenin muhasebe servisi tarafından iş sözleşmesi hazırlanarak toplanan bütün evraklar neticesinde bir özlük dosyası oluşturulmalıdır. Bu dosya içerisinde o işçi ile ilgili gelecekteki bütün gerçekleşen işlemler kayıt altına alınmaktadır. İş sözleşmesi durum itibari ile yazılı olarak yapılmaz ise belirsiz süreli iş sözleşmesi niteliği taşır ve sözlü sözleşme sayılarak iş kanununda yazılı olan temel hükümler uygulanır.
Ancak işveren ve işçi arasında genel geçer kurallar ve şekiller dışında bir durum var ise bu durumlar sözleşmede belirtilerek karşılıklı olarak imzaların atılması gerekmektedir. Örneğin uzaktan çalışma sağlayacak olan bir işçi için uzaktan çalışma sözleşmesi hazırlanmalı ve bütün şartlar ve koşullar açık açık sözleşme içerisinde belirtilmelidir. İşçiye ödenecek olan ücretler, gün içerisinde çalışacak olan saatler, işçiye ödenecek olan elektrik veya yemek yardımı vb. durumların sözleşmede bulunması gerekli konulardır. İş sözleşmesini her zaman yazılı olarak hazırlamak iki taraf açısından da önem arz etmektedir. Yazılı sözleşmeler kanıt niteliği taşıyacağından dolayı iki tarafında sınırlarını bilerek hareket etmesine temel oluşturacaktır.
