İpotek, borçlu şahsın bu yükümlülüğünü yerine getirememesi üzerine sahip olduğu bir taşınmazın satılarak, borçluya ödenecek olan tutarın bu satış işleminden karşılanmasıdır. Her birey borcunu ifa etmekle yükümlüdür. İpotek işlemi, alacaklı şahsa borcunu bu yolla alabilme yetkisi veren ayni bir haktır.
Bu hak, alacaklıya sadece malı sattırma yetkisi tanır. Yani alacaklı kişi, taşınmaz mal üzerinde alacağını karşılayabilmek için muhtemel başka haklara sahip olamaz. İpotek hakkı alacak hakkına sıkı sıkıya bağlıdır özetle satış işlemini yaptırabilmek için bir alacağın olması şarttır.
Borcu olan çok sayıda vatandaş ipotek nedir, hangi şartlarda gerçekleştirilebilir araştırmalıdır. Aksi durumlarda bazı sürprizlerle karşılaşılabilir. Alacak hakkı sona erdiğinde, ipotek edebilme hakkı da sona erecektir.
İpotek İşlemi Dava Yolu İle Kurulabilir mi?
Borçlu kişi borcunu ödemiyorsa ve bununla birlikte çeşitli mal varlıklarına sahipse alacaklı şahıs bunu beyan edebilmek için bir ipotek tescil davası açabilir. Bu davada mahkeme heyeti alacaklı şahsı haklı bulursa rehin hakkına dair karar verir.
Bazı hukuki görüşlere göre bu kararın yenilik doğurucu bir hak olduğu iddia edilir. Yine farklı görüş sahibi hukukçular ise bu kararın aksini savunur. Aynı bakış açısıyla ipotek başlatabilmek için tapuda tescil işlemi yapılmasını öngörürler yani ipoteğin kurulması için tescil işlemi şarttır.
Lex Commisoria Yasağı Nedir?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi kanun alacaklıya bir ipotek hakkı tanımıştır ancak bunun suiistimal edilmesinin de önüne geçmek istemiştir. Borcunu ödeyemeyen bir şahsın malının mülkiyeti kesinlikle alacaklı şahsa geçmez, Lex Commisoria Yasağı bunu ifade eder, koruma altına alır.
Alacaklının mağduriyeti kesinlikle malın kendisine karşılık gelmez, satışından elde edilen bedelle karşılanır. Böyle bir hukuk kuralı olmasaydı, alacağını tahsil edemeyen herkes gidip borçlunun malına el koyardı, yasağın amacı bunun önüne geçebilmektir.
Taşınmaz mal satılır, elde edilen tutar ortaya konur. Alacaklının alacağı tutar neyse sadece onu alabilir, diğer kalan tutar mal sahibine geri verilir. Tabi bunun tam aksi de söz konusu olabilir, satıştan elde edilen gelir, alacaklının ödemesini karşılamıyorsa bir rehin açığı belgesi hazırlanır. Bu belge ile alacaklı şahıs borçlu kişiye karşı icra takibi başlatabilir.
İpotek Nasıl Sona Erer?
Borçlu kişiler ipotek işlemleri hakkında hukuki destek almalıdır. Borçluların en merak ettiği sorulardan biri de ipotek nasıl sona erer sorusudur. İpotek hakkı, alacağa bağlıdır. Alacağı olmayan hiç kimse kimsenin malı üzerinde bir hak iddia edemez.
Dolayısıyla alacak ortadan kalktığında ipotek de sona erer. Kişi borcunu öderse zaten ortadan kalkar. İpotek kurulurken tescil işlemi gerekiyordu sona erme durumunda ise doktrinde farklı görüşler vardır. İpotek sona ererken yapılması gereken terkin işlemi için mal sahibi tarafından terkin açıklaması yeterlidir diyen hukukçular olduğu gibi, bu durumda ipotek alacaklısı tarafından bir terkin açıklaması yapılması gerekir diyen hukukçular da vardır.
